Gen liên kết

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Gen liên kết (linkage genes) là những ren nằm trong ở một NST, được DT cùng với nhau mang lại mới sau (xem hình bên).^[1]^, ^[2]

Bạn đang xem: thế nào là nhóm gen liên kết

Điều này còn có nghĩa là:

Các tính trạng được quy quyết định bởi vì những ren link (linked genes) tiếp tục nằm trong thể hiện cùng nhau ở một khung người, phát sinh hiện tượng kỳ lạ DT link (genetic linkage);
Các ren ở những NST không giống nhau sẽ không còn nằm trong DT nên ko nằm trong thể hiện, là vẹn toàn nhân của DT song lập (independent genetics).^[2]

Vì địa điểm của một ren bên trên NST gọi là lô-cut (locus), nên rất có thể nói: những gen link đem locus ở và một nhiễm sắc thể, vẹn toàn nhân phát sinh hiện tượng kỳ lạ DT link.

Lược sử nghiên cứu[sửa | sửa mã nguồn]

Thí nghiệm của Bateson, Saunders và Punnett (1905)[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện tượng ren link được trừng trị hiện nay và công phụ thân trước tiên ở Anh năm 1905,^[3] nhờ William Bateson, Edith Rebecca Saunders - u đẻ của Di truyền học tập thực vật Anh^[4] và Reginald Punnett. Các mái ấm khoa học tập này nghiên cứu và phân tích sự DT của nhì ren tại đây ở cây đậu thơm sực (Lathyrus odoratus):

Gen quy quyết định color hoa đem alen trội P quy quyết định color tím, còn alen lặn p quy quyết định color đỏ;
Gen quy đánh giá dạng của phân tử phấn đem alen trội L quy quyết định phân tử phấn nhiều năm, còn alen lặn l quy quyết định phân tử phấn tròn xoe.

Khi thử nghiệm "lai theo phong cách Mendel" về nhì tính trạng thuần chủng thân thuộc loại đậu thơm sực hoa tím, phân tử phấn nhiều năm với loại thuần hoa đỏ chót, phân tử phấn tròn xoe thì chiếm được 100 % cây F₁ hoa tím, phân tử phấn nhiều năm. Cho F₁ tự động thụ phấn với Dự kiến sẽ tiến hành F₂ phân li là 9 tím, dài: 3 tím, tròn: 3 đỏ chót, dài: 1 đỏ chót, tròn xoe theo gót quyết định luật Mendel vừa mới được trừng trị hiện nay lại cơ hội đấy ko lâu (năm 1900), thì thành quả chiếm được lại là 284: 21: 21: 55 (xem sơ đồ dùng tóm lược ở hình 2). Kiểm tra chỉ số χ² (Khi bình phương) thì thấy rõ rệt những ren này sẽ không thể DT song lập như Mendel tiếp tục chỉ ra rằng. Do bại, bọn họ xác định những ren này cặp đôi bạn trẻ (coupling) hoặc liên kết (connection) nhau, rồi thể hiện fake thuyết sự tái diễn (reduplication) của những ren nhằm lý giải.^[5]

Thí nghiệm của Morgan (1910)[sửa | sửa mã nguồn]

Thí nghiệm về ren link giới tính[sửa | sửa mã nguồn]

Sau bại không nhiều lâu ở Mỹ, Morgan (Thomas Hunt Morgan) tiếp tục vô tình trừng trị hình thành vô một quần thể con ruồi giấm (Drosophila melanogaster) nuôi ở "phòng thử nghiệm ruồi" của tớ đem thành viên đực đôi mắt white, khác hoàn toàn toàn bộ những thành viên con ruồi tiếp tục biết luôn luôn đem đôi mắt đỏ chót. Ông thử nghiệm "lai theo phong cách Mendel" về 1 tính trạng thuần chủng: mang lại lai con ruồi đực đôi mắt white mới nhất trừng trị hiện nay này với con ruồi cái đôi mắt đỏ chót thuần chủng (P), thì chiếm được toàn bộ con ruồi F₁ đôi mắt đỏ chót. Khi mang lại F₁ giao hợp cùng nhau tiếp tục chiếm được F₂ đem khoảng 75% số con ruồi đôi mắt đỏ: 25% số con ruồi đôi mắt white, nghiệm đích thị tỉ trọng 3 trội: 1 lặn tuy nhiên Mendel tiếp tục chỉ ra; tuy nhiên đem điều nhất là ruồi con cái đôi mắt white đều là kiểu như đực (thí nghiệm 1, hình 3).^[7]^, ^[8]

Bởi vậy, ông nhận định rằng color đôi mắt con ruồi DT bị số lượng giới hạn bởi vì nam nữ (sex limited inheritance).^[7] Để đánh giá điều này, ông mang lại lai con ruồi đực đôi mắt white với con ruồi cái F₁ (mắt đỏ chót dị hợp) thì chiếm được F₂ gồm: 29 cái đôi mắt đỏ: 132 đực đôi mắt đỏ: 88 cái đôi mắt trắng: 86 đực đôi mắt white (thí nghiệm 2, hình 4),^[7] khác hoàn toàn quyết định luật Mendel. Từ bại, phụ thuộc fake thuyết DT NST công phụ thân năm 1903 của Theodor Boveri và Walter Sutton, ông phản đối fake thuyết "reduplication" (gen lặp lại) rằng bên trên, tuy nhiên Morgan xem là "thuần túy cơ học" (simple mechanical). Ông còn fake thuyết rằng: điểm sáng color đôi mắt được DT gắn kèm với nam nữ tự ren này phía trên NST nam nữ X và thể hiện ý tưởng phát minh về DT link (genetic linkage). Trong fake thuyết này của ông (công phụ thân năm 1911), nhiều ren (2 trở lên) nằm trong ở một NST thì bọn chúng ko DT song lập nữa, tuy nhiên DT link cùng nhau. Ông nhận định rằng ren là đem thiệt và "ánh xạ" từ vựng trí xác lập bên trên NST,^[9] gọi là lô-cut (locus). Từ bại, ông đầy đủ Học thuyết DT NST (giải Nobel 1934).^[8]

Ngày ni, tớ tiếp tục biết rằng: ở con ruồi giấm thì alen quy quyết định color đôi mắt đỏ chót là trội (Morgan coi đó là alen hoang dại vô đương nhiên và ông ký hiệu là vệt "+") xác định bên trên vùng ko tương đương của NST nam nữ X, còn alen ứng quy quyết định color đôi mắt white là đột biến chuyển lặn (ông kí hiệu là w, lấy vần âm đầu của kể từ "white" là color trắng). Nhiễm sắc thể nam nữ Y của con ruồi giấm không tồn tại lôcut này, nên sơ đồ dùng thử nghiệm 1 tóm lược là:

P: ♂ đôi mắt white (X^wY) × ♀ đôi mắt đỏ chót (X⁺X⁺)

F_1: ♀ X⁺X^w (đỏ) và ♂ X⁺Y (đỏ)

F_2: 1 ♀ X⁺X⁺ (đỏ): 1 ♀ X⁺X^w (đỏ): 1 ♂ X⁺Y (đỏ): 1 ♂ X^wY (trắng).

Điều này lý giải được tại vì sao mới F₂ phân li 3 trội: 1 lặn như ở quyết định luật Mendel, tuy nhiên thành viên này đôi mắt white thì nên là con cái đực bởi vì con cái đực chỉ việc 1 alen là color đôi mắt tiếp tục thể hiện (hình 3).

Hiện tượng ở thử nghiệm 1 và 2 rằng bên trên là tình huống DT link nam nữ (sex linked).

Thí nghiệm về ren link bên trên NST thông thường (1911)[sửa | sửa mã nguồn]

Trong một thử nghiệm không giống, Morgan tiếp tục xác lập ở con ruồi giấm thì tính trạng thân thuộc color xám là trội (quy quyết định bởi vì alen B) đối với thân thuộc đen kịt (quy quyết định bởi vì alen b, black), còn cánh nhiều năm thông thường là trội (quy quyết định bởi vì alen V) đối với cánh cụt (quy quyết định bởi vì alen v, vestigial). Sau khi tạo nên con ruồi giấm đực dị phù hợp thân thuộc xám, cánh nhiều năm (BbVv), ông tiếp tục mang lại nó lai với con ruồi cái thân thuộc đen kịt, cánh cụt (bbvv) thì được đời con cái chỉ mất 2 loại hình với tỉ trọng 1 xám, dài: 1 đen kịt, cụt, ko hề thấy 2 loại hình xám, cụt và đen kịt, nhiều năm. Vì con ruồi cái chỉ cho 1 loại trứng độc nhất là bv, nên ông xác định con ruồi đực (BbVv) chỉ đột biến nhì loại tinh dịch là BV và bv, tuy nhiên không tồn tại tinh dịch Bv và bV. Từ bại ông nhận định rằng những lôcut B/b và V/v nằm trong ở một NST nên ko thể DT tách nhau như quyết định luật Mendel. Thí nghiệm này minh chứng về ren link rõ rệt nhất vô thời hạn bại.

Sau này, tiếp tục xác lập được địa điểm của những lôcut tuy nhiên Morgan gọi là B⁺/b và V⁺/v là ở NST số 2 của con ruồi giấm (xem minh hoạ ở hình 5).

Xem thêm: đề toán thpt quốc gia 2021

Để phân biệt với tình huống những ren phân li song lập, nhiều giáo trình Sinh học tập bên trên trái đất na ná ở nước Việt Nam quy ước sử dụng kí hiệu những gen link viết lách bên trên và một vạch (vạch này biểu tượng mang lại NST đem chúng). Ví dụ: ở phú tử (n) tuy nhiên đem ren A với ren B link cùng nhau thì viết lách là AB. Tại tế bào soma (2n) đem cặp NST tương đương, nên nếu như tinh dịch (giao tử đực) là AB còn trứng (giao tử cái) là ab, thì loại ren của phù hợp tử (2n) viết lách là AB//ab, hoặc AB/ab tuy nhiên chuẩn chỉnh nhất là kí hiệu như phân số đem nhì gạch ốp ở hình 6.

Bản hóa học ren liên kết[sửa | sửa mã nguồn]

Giờ phía trên, sau những sự khiếu nại bên trên rộng lớn 1 thế kỉ, nhờ việc cách tân và phát triển của khoa học tập và technology, người tớ hiểu rõ rằng từng NST có một phân tử DNA đem nhiều ren. Các ren ở nằm trong phân tử DNA tạo thành một group ren liên kết, số group ren link của từng loại bởi vì cỗ NST đơn bội (n). Khi NST được truyền mang lại mới sau, thì những ren nằm trong group link ko phân li song lập cùng nhau nữa.

Sau khi quy mô "chuỗi xoắn kép" DNA được công phụ thân bởi vì Cơ-ric (Francis Harry Compton Crick) và Oat-sơn (James Dewey Watson), những nghiên cứu và phân tích về NST dần dần kéo đến nắm vững về siêu cấu hình của bào quan tiền này ngày diện tích lớn như quy mô của J. Herbert Taylor (1957), của Ris và Chandler (1963), của Kaufmann, McDonald, Whitehouse và Hastings (1965), quy mô sợi cuộn xoắn (folded fibre model) của Du Praw (1965), trừng trị hiện nay về nuclêôxôm của A. Olins và C.L.F. Woodcock (1970) v.v.^[10] Nhờ bại tớ tưởng tượng được siêu cấu hình của NST - bào quan tiền lưu lưu giữ và bảo vệ vấn đề DT như bây giờ: toàn bộ những ren nằm trong thuộc sở hữu một phân tử DNA đang được cuộn xoắn phức tạp tuy nhiên đem tổ chức triển khai, lại được mê-tyl hóa thì tiếp tục cùng với nhau truyền mang lại mới sau (hình 7).

Hình 3: Sơ đồ dùng lai thuận (phép lai I) của Morgan.
Hình 4: So sánh lai thuận (bên trái) và lai nghịch ngợm (phải) ở thử nghiệm của Morgan.
Hình 5: Phân phụ thân một trong những lô-cut ở NST số 2 của con ruồi giấm.
Hình 6: Kí hiệu chuẩn chỉnh mang lại loại ren đem 2 gen: A link với B, và a link với b.
Xem thêm: điểm chuẩn đại học phenikaa

Hình 7: Mỗi NST bao gồm khoảng tầm 10 triệu cho tới 10 tỉ cặp base nitơ (bp) cuộn xoắn lại. Trong số đó, từng ren khoảng tầm 1000 cho tới 1 triệu bp.

Các loại ren liên kết[sửa | sửa mã nguồn]

Qua bên trên, tớ tiếp tục hiểu được những tính trạng DT link cùng nhau là vì những ren quy quyết định những tính trạng bại phía trên và một NST. Tuy nhiên sự link thân thuộc bọn chúng rất có thể theo khá nhiều loại tiếp tục trừng trị hiện nay, mang tới những thành quả không giống nhau:

Liên kết trọn vẹn (complete linkage) hoặc link ko trọn vẹn (incomplete linkage);
Liên kết với NST thông thường (autosomal linkage) hoặc với nam nữ (sex linkage).
Các ren sẽ là link trọn vẹn khi bọn chúng ở sát nhau bên trên một phân tử DNA của NST và không tồn tại trao thay đổi chéo cánh tạo ra thiến những alen đang được xét. Các ren sẽ là link ko trả toàn khi bọn chúng không ở gần nhau bên trên một phân tử DNA của NST và đem xẩy ra thiến ren tạo nên tái ngắt tổng hợp DT.^[11]
Các ren quy quyết định những tính trạng thông thường (tính trạng ko thuộc sở hữu giới đực, cái) và lại ở NST nam nữ (X hoặc Y, W hoặc Z) thì phát sinh hiện tượng kỳ lạ DT link nam nữ (sex linked). Nếu lô-cut bại ở NST X, người tớ gọi là ren link X (X-linked); nếu như lô-cut bại ở NST Y, người tớ gọi là ren link Y (Y-linked). Tại người, ren link X đang được trừng trị hiện nay kể từ lâu, như ren đột biến chuyển lặn gây ra bệnh tiết khó khăn sầm uất (hemophilia), ren đột biến chuyển trội (gen MECP2) tạo ra hội bệnh Rêt tự Andreas Rett (1924-1997) trừng trị hiện nay. Khác hẳn với link X, những tính trạng hình hài ngoài đem link Y hiện nay không được xác minh về hạ tầng DT phân tử ở người. Một số tư liệu giáo khoa từng trả ví dụ tính trạng hình hài ngoài sẽ là link Y như bệnh hói đầu hoặc "túm lông tai" (hairy ears) chỉ ở con trai mới nhất đem, song vài ba năm thời gian gần đây đang được kiểm bệnh lại.
Chứng hói đầu từng được nhận định rằng tự ren ở Y phát sinh đem tương quan cho tới cả sự cách tân và phát triển của tóc và sự tạo hình một trong những hooc môn. Ngày ni, người tớ gọi ren này SOX21, còn tồn tại túng danh (alias) là SRY-Box21, phía trên NST số 13, chứ không cần ở Y.^[12]
Từ lâu, điểm sáng mang trong mình một túm lông ở tai đã được xem là tính trạng link Y. Một số giáo trình DT học tập quốc tế tiếp tục trình diễn hiện tượng kỳ lạ này như là một trong ví dụ điển hình nổi bật về link Y và ren "túm lông tai" gọi là ren holandric. Tuy nhiên, đem mái ấm khoa học tập (Lee và nằm trong sự) nhận định rằng đó là một ngộ nhận, vì như thế những nghiên cứu và phân tích về giải trình tự động NST Y hiện nay ko xác định được ren này, hơn thế nữa điểm sáng này sẽ không phổ cập bên trên trái đất, tuy nhiên chỉ gặp gỡ ở một trong những quần thể đứa ở chặn Độ. Gần phía trên những nghiên cứu và phân tích ở Lever phân tử nhận định rằng loại hình này là đột biến chuyển từ khá nhiều group quần thể và đem tính khu vực, tức là những quần thể người chặn Độ này còn có "ông tổ Adam" riêng rẽ.^[13]

Tóm lại, ren link là những ren nằm trong phụ thuộc một phân tử DNA của một NST, những ren này rất có thể link trọn vẹn hoặc link ko trọn vẹn, rất có thể link nam nữ hoặc ko.